ساعات کاری بر اساس فعالیتهای گوناگون و ماهیت مشاغل مختلف متفاوت می باشند. لهذا ممکن است به تناسب نیازهای کارفرما، در ساعات مختلفی از شبانه روز انجام شود. بسیاری از مشاغل در تمام ساعات شبانه روز تداوم دارند و کارکنان آنها باید ۸ ساعت كار خود را در يكی از نوبت هايی كه در طول شبانه روز برای آنها معین می شود، انجام دهند.
بر اساس مقررات جاری، کار معمولی به کاری گفته می‌شود که بصورت روزانه بین ساعات ۶ هکر نست الی ۲۲ باشد و کار شب بین ساعات ۲۲ الی ۶ هکر نست قرار گیرد. لکن برای جبران فشارهای وارده به این دسته از کارکنان، دستمزد بیشتری نسبت به کارگرهای معمولی دریافت می کنند.
بر اساس ماده ۵۲ قانون کار، ساعات کاری یعنی آن مقدار زمانی که کارگر یا کارمند، وقت و انرژی خود را در اختیار کارفرما قرار داده و به انجام کار مشغول می‌شود. در طی هر ۲۴ ساعت، میزان ساعاتی که به کار اختصاص داده می‌شود، نباید از ۸ ساعت بیشتر شود.
شایان ذکر استکه؛ در سال ۱۳۵۹ ساعات کاری و دیگر مقررات مربوط به کار، برای همه کارمندان و کارگرانی که شامل قوانین استخدام کشوری می‌شدند به صورت برابر، ۴۴ ساعت کار در هفته تعیین گردید.
مقررات کار و مقررات ویژه استخدامی در مورد ساعت های کاری برای مشاغل دشوار و زیان آور هم چنان وجود دارد و به اجرا در می آید.
روز کاری، شب کاری و کار مختلط:
بر اساس ماده ۵۳ قوانین کار، کار روزانه، به مواردی اطلاق می‌شود که بین ساعات ۶ هکر نست الی ۲۲ باشد و کار شب بین ساعات ۲۲ الی ۶ هکر نست قرار گیرد. در ماده ۵۸ قانون کار برای هر ساعت شب کاری، به کارمندان غیر نوبتی ۳۵ درصد بیشتر از مزد ساعت کار معمولی داده می‌شود. کار مختلط به کارهایی گفته می‌شود که ساعاتی از اشتغال به آن در روز و ساعاتی در شب قرار می‌گیرد.
اگر کارفرما آغاز کار را ساعت شش صبح و پایان را ساعت دو بعد از ظهر در نظر بگیرد تا ۸ ساعت کار به اتمام رسد و در نوبت بعدی از ساعت دو بعد از ظهر تا ساعت ده شب یک سری کارگر برای اشتغال به کار گیرد، هر یک از این دو نوبت، روزانه به حساب می‌آیند و در این صورت لازم نیست به کارگرانی که نوبتی نیستند ۳۵ درصد علاوه بر دستمزد (به عنوان اضافه شب کاری) پرداخت شود.
هنگامی که نوبت عصر برای کارگر از ساعت چهار بعد از ظهر آغاز شود و در ساعت دوازده شب تمام شود، این شیفت بر اساس قوانین موجود، مختلط به حساب می آید و کارفرما باید برای آن دو ساعت کار در شب (از ساعت ده شب تا دوازده شب) همراه با مزد معمولی، ۳۵ درصد هم اضافه برای کار در شب به کارگر پرداخت کند.
شب کاری
اگر نوبت کاری یک کارگر هم در روز و هم در شب باشد، زمانی که شامل کار نوبه ای نشود و در شب به انجام کار بپردازد، می‌بایست ۳۵ درصد مازاد برای شب کاری دریافت کند.
کارگرانی که غیر نوبتی هستند و همیشه در هنگام شب به انجام کار می پردازند، اگر به جای جمعه شب که در هفته تعطیل است یک شب دیگر را به طور مداوم به عنوان تعطیلی برگزینند و جمعه شب ها را به انجام کار بپردازند، بر اساس ماده ۶۲ قوانین کار و تبصره های مربوط به آن، نسبت به دیگر کارگران که در زمان های متفاوتی در شبانه روز مشغول به انجام کار هستند علاوه بر گرفتن ۳۵ درصد اضافه برای شب کاری (ماده ۵۸)، از ۴۰ درصد اضافه دستمزد پیش بینی شده در ماده ۶۲ قانون کار، نیز برخوردار می‌شوند.
یک کارگر غیر نوبتی برای هر یک ساعت کار اضافی در شب در نهایت ۷۵ درصد اضافه بریک ساعت دستمزد عادی، حقوق دریافت می‌کند.
تفسیر نوبت کاری و شب کار
منظور از نوبت کاری و شب کاری نوبت کاری یا همان شیفت کاری از رایج ترین شرایط کارگاه هاست. بر اساس ماده ۵۵ قانون کار اگر ساعات کار کارگر به گونه ای باشد که در طول یک ماه چرخش داشته باشد به نحوی که نوبت های کار وی در صبح یا عصر یا شب واقع شود، به این نوع کار نوبت کاری و شیفت کاری گفته می شود.
طبق ماده ۵۶ قانون کار، مزد نوبت کاری (فوق العاده نوبت کاری) کارگری که به صورت نوبت کار، مشغول کار است و نوبت های کاری اش در صبح و عصر واقع شده باشد ۱۰% و اگر نوبت ها در صبح و عصر و شب واقع شود ۱۵% و چنانچه نوبت ها در صبح و شب یا عصر و شب قرار گیرد ۵/۲۲% است.
در اینصورت ممکن است ساعت های کاری به دلیل شیفت کاری بیشتر از ۸ ساعت در روز یا بیشتر از ۴۴ ساعت در هفته بشود. اما طبق ماده ۵۷ قانون کار چون در کار نوبتی ساعات کار از ساعات کار مجاز ممکن است بیشتر شود، بنابراین جمع ساعات کار در طول ماه (۴هفته متوالی) نباید بیشتر از ۱۷۶ ساعت شود.
ساعات کاری بر اساس فعالیتهای گوناگون و ماهیت مشاغل مختلف متفاوت می باشند. لهذا ممکن است به تناسب نیازهای کارفرما، در ساعات مختلفی از شبانه روز انجام شود. بسیاری از مشاغل در تمام ساعات شبانه روز تداوم دارند و کارکنان آنها باید ۸ ساعت كار خود را در يكی از نوبت هايی كه در طول شبانه روز برای آنها معین می شود، انجام دهند.
بر اساس مقررات جاری، کار معمولی به کاری گفته می‌شود که بصورت روزانه بین ساعات ۶ هکر نست الی ۲۲ باشد و کار شب بین ساعات ۲۲ الی ۶ هکر نست قرار گیرد. لکن برای جبران فشارهای وارده به این دسته از کارکنان، دستمزد بیشتری نسبت به کارگرهای معمولی دریافت می کنند.
بر اساس ماده ۵۲ قانون کار، ساعات کاری یعنی آن مقدار زمانی که کارگر یا کارمند، وقت و انرژی خود را در اختیار کارفرما قرار داده و به انجام کار مشغول می‌شود. در طی هر ۲۴ ساعت، میزان ساعاتی که به کار اختصاص داده می‌شود، نباید از ۸ ساعت بیشتر شود.
شایان ذکر استکه؛ در سال ۱۳۵۹ ساعات کاری و دیگر مقررات مربوط به کار، برای همه کارمندان و کارگرانی که شامل قوانین استخدام کشوری می‌شدند به صورت برابر، ۴۴ ساعت کار در هفته تعیین گردید.
مقررات کار و مقررات ویژه استخدامی در مورد ساعت های کاری برای مشاغل دشوار و زیان آور هم چنان وجود دارد و به اجرا در می آید.
روز کاری، شب کاری و کار مختلط:
بر اساس ماده ۵۳ قوانین کار، کار روزانه، به مواردی اطلاق می‌شود که بین ساعات ۶ هکر نست الی ۲۲ باشد و کار شب بین ساعات ۲۲ الی ۶ هکر نست قرار گیرد. در ماده ۵۸ قانون کار برای هر ساعت شب کاری، به کارمندان غیر نوبتی ۳۵ درصد بیشتر از مزد ساعت کار معمولی داده می‌شود. کار مختلط به کارهایی گفته می‌شود که ساعاتی از اشتغال به آن در روز و ساعاتی در شب قرار می‌گیرد.
اگر کارفرما آغاز کار را ساعت شش صبح و پایان را ساعت دو بعد از ظهر در نظر بگیرد تا ۸ ساعت کار به اتمام رسد و در نوبت بعدی از ساعت دو بعد از ظهر تا ساعت ده شب یک سری کارگر برای اشتغال به کار گیرد، هر یک از این دو نوبت، روزانه به حساب می‌آیند و در این صورت لازم نیست به کارگرانی که نوبتی نیستند ۳۵ درصد علاوه بر دستمزد (به عنوان اضافه شب کاری) پرداخت شود.
هنگامی که نوبت عصر برای کارگر از ساعت چهار بعد از ظهر آغاز شود و در ساعت دوازده شب تمام شود، این شیفت بر اساس قوانین موجود، مختلط به حساب می آید و کارفرما باید برای آن دو ساعت کار در شب (از ساعت ده شب تا دوازده شب) همراه با مزد معمولی، ۳۵ درصد هم اضافه برای کار در شب به کارگر پرداخت کند.
شب کاری
اگر نوبت کاری یک کارگر هم در روز و هم در شب باشد، زمانی که شامل کار نوبه ای نشود و در شب به انجام کار بپردازد، می‌بایست ۳۵ درصد مازاد برای شب کاری دریافت کند.
کارگرانی که غیر نوبتی هستند و همیشه در هنگام شب به انجام کار می پردازند، اگر به جای جمعه شب که در هفته تعطیل است یک شب دیگر را به طور مداوم به عنوان تعطیلی برگزینند و جمعه شب ها را به انجام کار بپردازند، بر اساس ماده ۶۲ قوانین کار و تبصره های مربوط به آن، نسبت به دیگر کارگران که در زمان های متفاوتی در شبانه روز مشغول به انجام کار هستند علاوه بر گرفتن ۳۵ درصد اضافه برای شب کاری (ماده ۵۸)، از ۴۰ درصد اضافه دستمزد پیش بینی شده در ماده ۶۲ قانون کار، نیز برخوردار می‌شوند.
یک کارگر غیر نوبتی برای هر یک ساعت کار اضافی در شب در نهایت ۷۵ درصد اضافه بریک ساعت دستمزد عادی، حقوق دریافت می‌کند.
تفسیر نوبت کاری و شب کار
منظور از نوبت کاری و شب کاری نوبت کاری یا همان شیفت کاری از رایج ترین شرایط کارگاه هاست. بر اساس ماده ۵۵ قانون کار اگر ساعات کار کارگر به گونه ای باشد که در طول یک ماه چرخش داشته باشد به نحوی که نوبت های کار وی در صبح یا عصر یا شب واقع شود، به این نوع کار نوبت کاری و شیفت کاری گفته می شود.
طبق ماده ۵۶ قانون کار، مزد نوبت کاری (فوق العاده نوبت کاری) کارگری که به صورت نوبت کار، مشغول کار است و نوبت های کاری اش در صبح و عصر واقع شده باشد ۱۰% و اگر نوبت ها در صبح و عصر و شب واقع شود ۱۵% و چنانچه نوبت ها در صبح و شب یا عصر و شب قرار گیرد ۵/۲۲% است.
در اینصورت ممکن است ساعت های کاری به دلیل شیفت کاری بیشتر از ۸ ساعت در روز یا بیشتر از ۴۴ ساعت در هفته بشود. اما طبق ماده ۵۷ قانون کار چون در کار نوبتی ساعات کار از ساعات کار مجاز ممکن است بیشتر شود، بنابراین جمع ساعات کار در طول ماه (۴هفته متوالی) نباید بیشتر از ۱۷۶ ساعت شود.
نوبت كاری یا شیفت کاری چيست؟
دستورالعمل نحوه محاسبه عيدي و پاداش سالجاري به كارفرمايان ابلاغ شد