قرارداد کار انواع مختلفی دارد که همگی اجباری هستند و به عنوان یک سند حقوقی قابل استناد در مراجع قانونی میان کارگر و کارفرمامحسوب می‌شوند.

انواع قرارداد کار:

• قرارداد کار دائمی ( غیر موقت )
• قرارداد کار موقت با مدت معین
• قرارداد کار معین
• ماده۷ قانون کار جمهوری اسلامی ایران قرارداد کار را اینگونه تعریف کرده‌است :

قرارداد کار عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق السعی کاری را برای مدت موقت یا مدت غیر موقت برای کارفرما انجام می دهد .

لازم به ذکر است که هر یک از این قراردادها می‌تواند در شرکت‌های خصوصی و یا دولتی تنظیم گردد و در این خصوص تفاوتی وجود ندارد.

حال انواع قرارداد کار و نکات قرارداد کار را بررسی کنیم :

قرارداد کار دائمی ( غیر موقت )

قرارداد کار دائم یا فرم قرارداد کار غیرموقت ، قراردادی است که شرط مدت زمان برای آن مشخص نشده است و در بندهای قرارداد به نامحدود بودن زمان آن اشاره گردیده است .

البته مطابق تبصره ۲ ماده ۷ قانون کار در کارهایی که طبیعت آن‌ها جنبه مستمر دارد در صورتی که مدتی در قرارداد ذکر نشود قراردادکار، دائمی محسوب می‌شود.

شرایط فسخ قرارداد کار دائم :

مطابق ماده ۲۱ قانون کار، قرارداد کاری با یکی از شرایط زیر به پایان می‌رسد:

· فوت کارگر

· بازنشستگی یا از کار افتادگی کامل کارگر

· استعفای کارگر

· اخراج موجه کارگر

استعفای کارگر مطابق قانون کار انجام می‌شود. طبق تبصره واحد ماده ۲۱ قانون کار کارگر وظیفه دارد پس از درخواست استعفاء به صورت کتبی یک ماه به کار خود ادامه دهد . در صورتی که حداکثر ظرف مدت ۱۵ روز، استعفای خود را به صورت مکتوب به کارفرما اطلاع نداد استعفای ایشان منتفی محسوب می‌شود و کارگر وظیفه دارد رونوشت استعفا و انصراف آن را به شورای اسلامی کارگاه (در صورت وجود) و یا انجمن صنفی و یا نماینده کارگران تحویل دهد.

در مورد اخراج کارگر نیز باید توجه داشت که مطابق ماده ۲۷ همین قانون، هرگاه کارگر در انجام وظایف محوله کوتاهی نماید و آیین‌نامه‌های انضباطی کارگاه را حتی با وجود تدکرات کتبی نقض کند، کارفرما حق دارد علاوه بر مطالبات و حقوق عقب افتاده به نسبت هر سال سابقه کار، معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر را به عنوان حق سنوات به وی پرداخت نماید و قرارداد را فسخ کند.

قرارداد کار موقت با مدت معین:

ماهیت برخی کارها این‌گونه است که برای آن‌ها مدت مشخصی از طرف کارفرما معلوم می‌شود اما قابلیت تمدید شدن مدت، از سوی کارفرما و کارگر وجود دارد. لازم به ذکر است که تمدید قرارداد کاری به معنای تبدیل آن به کار دائم نیست مگر آن که طرف‌های قرارداد در این مورد توافق نمایند و به صراحت به دائمی بودن قرارداد در متن آن اشاره کنند. عدم تمدید قرارداد کار هم بعد پایان مدت آن امکان‌پذیر است.

قرارداد کار موقت با کار معین:

ویژگی اصلی این نوع قراردادها معین بودن کار و نتیجه آن است و شرط زمان انجام کار در آن، اهمیت کمتری دارد. اگرچه نوشتن مدت آن بهتر است تا از سوء استفاده‌های احتمالی جلوگیری شود و یک قرارداد مطمئن تنظیم گردد. نحوه پرداخت حق الزحمه در شرایط قرارداد ذکر می‌شود و با انجام کامل تعهدات و پرداخت حق الزحمه ، قرارداد به پایان می‌رسد.

شرایط فسخ این قرارداد :

مطابق ماده ۲۵ قانون کار جمهوری اسلامی ایران ، هرگاه قرارداد کاری برای مدت موقت و یا برای انجام کار معین امضاء شده باشد هیچ کدام از طرفین فرم قراردادکار به تنهایی حق فسخ آن را ندارند. اما به طور کلی شرایط پایان قراردادکار موقت با قرارداد مدت معین یا قرارداد کار معین نیز تا حد زیادی مشابه قرارداد کار دائمی است که در بالا، آن را توضیح دادیم. تنها نکته‌ای که در این خصوص وجود دارد آن است که در این نوع از قراردادکار ، پس از پایان مدت قرارداد نیز در صورت عدم تمدید قرارداد کار ، توافق نامه به پایان می‌رسد و اگر قرارداد کاری معین است پس از انجام کامل کار ، قرارداد تمام می‌شود.

ساعت کار

مطابق با ماده ۵۱ قانون کار ، ساعات کار کارگران در شبانه‌روز نباید از ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه بیشتر باشد.

البته در کارهای سخت و زیان آور و زیر‌زمینی ساعات کار نباید از شش ساعت در روز و ۳۶ ساعت در هفته بیشتر شود.

کارفرما و کارگر میتوانند ساعات کار را در بعضی از روزهای هفته کمتر از میزان نوشته شده در قانون کار و در سایر روزها بیشتر از آن قرار دهند به شرط آن که مجموع ساعات کار در کل هفته از ۴۴ ساعت بیشتر نشود.

بیمه

مطابق با ماده ۱۴۸ قانون کار، کارفرمایان وظیفه دارند که بر اساس قانون تامین اجتماعی، کارگران خود را بیمه کنند.

در این مورد فرقی نمیکند که قراردادکار، دائمی یا موقت باشد.

مزد کارگر

بر اساس ماده ۳۵ قانون کار ، مزد یا حق الزحمه ، وجه نقد یا غیر نقدی یا هم نقدی و هم غیرنقدی است که در مقابل انجام کار به کارگر پرداخت می‌شود.

در صورتی که مزد به صورت ساعتی پرداخت شود به آن مزد ساعتی گفته می‌شود.

در صورتی که پرداخت مزد بر اساس میزان انجام کار یا محصولی باشد که تولید شده است به آن، کارمزد و در صورتی که بر اساس انجام کار در زمان معین باشد به آن کارمزد ساعتی گفته می‌شود.

تعطیلات کارگر

مطابق با ماده ۶۲ قانون کار ، روز جمعه به عنوان روز تعطیل کارگران محسوب می‌شود که البته به روز جمعه مزد تعلق میگیرد حتی با وجود آن که کارگر کار نکرده باشد و در تعطیلات باشد.

البته در اموری که نیاز به کار در روز جمعه است، اگر از تعطیلی روز جمعه استفاده نشود کارگر مستحق دریافت ۴۰ درصد اضافه بر مزد است یعنی علاوه بر حقوقی که بخاطر کار در روز جمعه دریافت میکند ۴۰ درصد از حقوق روزانه خود را هم دریافت خواهد نمود.

مرخصی کارگر

مرخصی سالانه کارگران با استفاده از مزد و محاسبه چهار روز جمعه، مجموعاً یک ماه است.

بقیه روزهای تعطیل جزو روزهای مرخصی محسوب نمی‌شود.

در مورد کارگرانی هم که کمتر از یک سال مشغول به کار هستند میزان مرخصی استحقاقی به نسبت مدت زمانی که کار کرده‌اند از کل سال و از میزان یک ماه مرخصی استحقاقی محاسبه می‌شود.

دوره آزمایشی

مطابق با ماده ۱۱ قانون کار طرفین قرارداد می‌توانند با توفق یکدیگر، مدتی را به عنوان دوره آزمایشی تعیین کنند. در طول این مدت هریک از طرفین حق دارند بدون نیاز به اطلاع قبلی و بدون آن که لازم باشد خسارتی پرداخت نمایند رابطه کاری را قطع کنند.

البته در صورت قطع رابطه کاری از طرف کارفرما، ایشان وظیفه دارد حقوق کامل تمام دوره آزمایشی را به طرف مقابل پرداخت کنند اما اگر کارگر به قراردادکار پایان دهد، کارگر فقط مستحق دریافت دستمزد مدتی است که فعالیت کرده است.

حداکثر مدت دوره آزمایشی قرارداد کاری برای کارگران ساده و نیمه ماهر یک ماه و برای کارگران ماهر و دارای تخصص سطح بالا، سه ماه است.

به این قرارداد، قرارداد کار سه ماهه نیز گفته می‌شود.

قرارداد کار سه ماهه چیست

ماده ۱۱ قانون کار اجازه داده است که کارفرما و کارگر مدتی را به عنوان دوره آزمایشی تعیین کنند.

این دوره دارای خصوصیات زیر است:

1. دوره آزمایشی سه ماهه صرفاً مخصوص کارگران ماهر و دارای تخصص سطح بالا است.
2. در صورت قطع رابطه کاری توسط کارفرما در دوره سه ماهه، ایشان موظف است تمام حقوق دوره آزمایشی را به کارگر پرداخت کند.
3. در صورت قطع رابطه کاری از طرف کارگر، کارگر فقط حق دریافت حقوق مدتی را دارد که کار کرده است.

آیا قرارداد کار ساعتی بدون بیمه قانونی است؟

به قرارداد کاری ساعتی ، قرارداد حق الزحمه ساعتی نیز گفته می‌شود. قراردادکار بدون بیمه امکان‌پذیر نیست.

قانون کار یک قانون اجباری (آمره) است و با توجه به این‌که موضوع بیمه کارگر در قانون کار آمده است، توافق برخلاف آن، فاقد اعتبار است.

ماده ۱۴۸ قانون کار در این مورد بیان می‌کند:

«کارفرمایان کارگاه‌های مشمول این قانون مکلفند بر اساس قانون تامین اجتماعی ، نسبت به بیمه نمودن کارگران واحد خود اقدام نمایند.»

آیا قرارداد کار موقت بدون بیمه قانونی است؟

مطابق با ماده ۱۴۸ قانون کار که در بالا به آن اشاره کردیم و مانند قرارداد کاری ساعتی، فرم قرارداد کار موقت بدون بیمه قانونی نیست. بنابراین حتی اگر در متن قرارداد کاری موقت، جزئیات بیمه ذکر نشود، باز هم وظیفه پرداخت حق بیمه وجود دارد و نمی‌توان این وظیفه قانونی را نادیده گرفت. حتی اگر کارگر و کارفرما در مورد عدم پرداخت بیمه توافق کنند، در صورت شکایت کارگر در اداره کار، مرجع رسیدگی به نفع ایشان رأی می‌دهد.

ناصرچمنی در گفت وگو با خبرنگار تسنیم، درباره جلسه فردا کمیته دستمزد گفت: این تشکل هم مانند سایر تشکل ها هزینه سبد معیشت را تعیین کرده است, اما به دلیل اینکه فردا جلسه کمیته مزد است از الان درباره اعداد و رقم صحبت نمی کنیم.

وی ادامه داد: در جلسه فردای کمیته دستمزد باید هزینه سبد معیشت مشخص شود. فردا 27 بهمن ماه است و کمیته دستمزد باید هزینه سبد معیشت که کاملاً‌مشخص است و مسئله پیچیده ای نیست را مشخص کند, تا بتوانیم به جلسه شورای عالی کار ورود کنیم. فرصت زیادی برای بررسی های مزد نداریم.

رئیس کانون عالی انجمن های صنفی کارگران با اشاره به تعلل دولت در برگزاری جلسات شورای عالی کار و نهایی نشدن هزینه سبد معیشت گفت: کارفرمایان در تعیین مزد نقشی ندارند. دولت است که تعیین می کند دستمزد چقدر تعیین شود. سال گذشته وزیراقتصاد در جلسه مزد تأکید کرد که دستمزد "باید" 15درصد تعیین شود. طبیعی است وقتی کارفرمایان مشاهده می کنند که یک مقام دولتی در تعیین مزد بی طرف نیست و "باید " را به کار می برد, کوتاه نمی آیند. دخالت در تعیین مزد از سوی دولت بسیار زیاد است.

چمنی بیان کرد: از نظر زمانی فرصتی برای طولانی کردن جلسات کمیته دستمزد نداریم. امسال از جمله سال هایی است که با توجه به افزایش هزینه ها به راحتی می توان هزینه سبد معیشت را احصا کرد. تشکل ما مطابق آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار, هزینه سبد معیشت را به دست آورده است, در صورتی که باز هم فردا هزینه سبد معیشت اعلام نشود، تشکل های کارگری هزینه سبد معیشتی که بر اساس آمار رسمی محاسبه کرده اند را اعلام می کنند.

وی افزود: زمانی که در جامعه خط فقر 10میلیون تومان باشد و درآمد کارگران در بهترین حالت 3 میلیون تومان باشد، مشخص است که با این حقوق چند درصد هزینه هایش را تأمین می کند. شاید بتواند 30درصد هزینه را پوشش دهد. سال گذشته حدود 4میلیون و 940 هزار تومان هزینه سبد معیشت کارگران بود, اما امسال با توجه به افزایش هزینه هایی که داریم, بدون شک هزینه سبد معیشت بیشتر از 10 میلیون تومان است. امیدواریم دولت به خاطر حساسیت مزدی که وجود دارد, ‌از اتفاقات سال گذشته درس بگیرد و تعیین مزد را به سال آینده موکول نکند، چرا که سال 1400 انتخابات را در پیش داریم و مسئله دشوار تر است. امیدواریم یک بار برای همیشه هم که شده, دولت نقش خود را به عنوان بی طرف ایفا کند و در فرآیند مزدی به راحتی بتوانیم پیش رویم.

رئیس کانون عالی انجمن های صنفی کارگران بیان کرد: اکنون آخر بهمن ماه است و هنوز دولت و وزارت کار تعلل در تعیین هزینه سبد معیشت می کنند, نمایندگان مجلس با چند امضا و سوال از معاون اول و وزیرکار می توانند به این مسئله پایان دهند اما کاری نمی کنند.

وی با بیان اینکه یک ماه تا پایان سال باقی مانده است گفت: به نظر می رسد دولت مانند سنوات قبل می خواهد بحث دستمزد را به حاشیه بکشاند. سال‌های سال است که ماده 41 قانون کار به خوبی اجرا نشده است. دلیل آن هم این است که دولت پای میز مذاکره نیامده است. دستمزد باید مطابق تورم اعلامی از سوی مراکز رسمی و سبدمعیشت کارگران تعیین شود، توجه به سبد معیشت کارگران طی سال‌های اخیر مورد توجه قرار نگرفته است. امسال سال حساسی برای دستمزد کارگران است. اگر نتوانیم دستمزد متناسب با تورم و مایحتاج زندگی جامعه کارگری تعیین کنیم، بدون شک شاهد اتفاق بدی در سطح جامعه کارگری خواهیم بود. نباید دستمزد را به عنوان دستمزد نگاه کنیم، تبعات دستمزد اجتماعی، اقتصادی است. جامعه کارگری با عقب ماندگی مزدی دیگر بیش از این توان مقابله با این همه گرانی و تورم را ندارد.

کارگرنیوز

به نقل از سايت اتاق بازرگاني تهران

در سيزدهمين نشست كميسيون بهبود محيط كسب وكار و رفع موانع توليد اتاق تهران، راي جديد ديوان در خصوص علي‌الحساب شدن سنوات كارگران مورد بحث و بررسي قرار گرفت. مطابق راي جديد ديوان عدالت اداري از اين پس پرداخت سنوات‌ در پايان هر سال به صورت علي‌الحساببوده و كارفرما موظف است در پايان همكاري بر اساس آخرين حقوق، سنوات را به كارگر پرداخت كند.

به گزارش روابط عمومي اتاق بازرگاني تهران،در متن اين رأي آمده است: «براساس راي مورخ ۱۹ آذر ماه ۱۳۹۸ هيأت عمومي ديوان عدالت اداري، در قراردادهاي مدت موقت (قراردادهاي يكساله) نيز (مانند قرارداد‌هاي دائم) پرداخت سنوات كه در پايان هر سال پرداخت ‌مي‌شود، علي‌الحساب تلقي شده و بايد در زمان قطع همكاري با كارگر، براساس آخرين حقوق به كارگر پرداخت شود.»

اعضاي كميسيون «بهبود محيط كسب وكار و رفع موانع توليد» اتاق بازرگاني تهران در نشست اخير خود به بررسي آثار اين راي ديوان بر محيط كسب و كار كشور پرداختند؛ ديدگاه كلي آنها اين بود كه راي جديد ديوان عدالت اداري در مورد تسويه سنوات كارگران روي فضاي كسب وكار اثر گذاشته و قراردادهاي كار را كوتاه‌مدت خواهد كرد.

در ابتداي اين نشست، احمد آتش‌هوش، نايب‌رئيس كميسيون «حمايت قضايي و مبارزه با فساد» اتاق تهران، اين راي را قرائت كرد و پس از آن حاتم شاكرمي، معاون اداره روابط كار وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي، تفسير نهاد متبوع خود از راي ديوان عدالت اداري را ارائه داد و گفت: اگر كارفرمايي با كارگران قرارداد يك‌ساله منعقد كند، به موجب اين قرارداد بايد در پايان سال تسويه حساب كند و راي ديوان شامل قراردادهاي يك‌ساله نيست. اما اگر قراردادي 5 ساله با كارگر منعقد شود، و كارفرما در ميانه اين دوره اقدام به پرداخت سنوات كند، اين مبلغ علي‌الحساب خواهد بود.

در همين حال آتش‌هوش اين درخواست را مطرح كرد كه وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي طي نامه‌اي تفسير رسمي و اجرايي خود را به هيات‌هاي حل اختلاف ابلاغ كند.

در ادامه اين جلسه تعدادي از حاضران اين راهكار را مطرح كردند كه اتاق و كميسيون با استناد به ماده 91 قانون تشكيلات و آيين دادرسي ديوان عدالت اداري نسبت به اصلاح راي جديد ديوان اقدام كند. بر اساس اين ماده، بررسي مجدد آراي قبلي هيات عمومي در موارد ادعاي اشتباه يا مغايرت با قانون يا تعارض با يكديگر، مستلزم اعلام اشتباه از سوي رئيس قوه قضائيه يا رئيس ديوان يا تقاضاي كتبي و مستدل 20 نفر از قضات ديوان است.

با اين حال محمود اوليايي، از انجمن دارندگان نشان استاندارد عنوان كرد كه اتاق تهران ‌مي‌تواند از ظرفيت شوراي هماهنگي قواي سه گانه براي لغو يا اصلاح اين راي بهره بگيرد. هم‌چنين محمدرضا نجفي‌منش، رئيس كميسيون «بهبود محيط كسب و كار و رفع موانع توليد» اتاق تهران نيز گفت: كميسيون ‌مي‌تواند طي نامه‌اي به ديوان عدالت اداري، اين مساله را بيان كند كه اين راي، منجر به شكل‌گيري ابهاماتي ‌مي‌شود.

علي‌اصغر اژدري، كارشناس كميسيون نيز عنوان كرد كه هر اقدامي كه كارفرما را به سوي انقطاع قرارداد سوق دهد به ضرر كارگر و توليد خواهد بود. او افزود: البته راي ديوان، حكم جديدي نيست و ديوان عدالت اداري احتمالا در پاسخ به شكايت ارائه شده، احكام موجود را تصريح كرده است.

در نهايت نيز نجفي‌منش با اشاره به اينكه ابهامات راي ديوان عدالت اداري ممكن است به شكل‌گيري پرونده‌هاي متعدد در وزارت كار منجر شود، درخواست كرد كه تفسير اين وزارتخانه از اين رأي، به شوراهاي حل اختلاف ابلاغ شود.

لينك خبر :نگراني از آثار راي جديد ديوان عدالت اداري و چالش‌هاي مداوم مشاغل سخت و زيان‌آور

نوبت‌های کاری چه هستند و چطور محاسبه می شوند؟

در ساعات مختلف شبانه روز یا ۲۴ ساعت، روند محاسبه دستمزدها نیز متفاوت است که محاسبه این روند به‌صورت زیر است:

1. نوبت کاری صبح تا بعدازظهر : این نوبت کاری از ابتدای روز شروع و در بعدازظهر پایان می‌گیرد. که پس از پایان ساعات کاری، به میزان ۱۰درصد اضافه کاری به افراد تعلق خواهد گرفت.
2. نوبت کاری میان بعدازظهر و شب: این نوبت کاری از عصر شروع و تا انتهای شب پایان می‌پذیرد. که پس از پایان ساعات کاری، به میزان ۱۵درصد اضافه کاری به افراد تعلق خواهد گرفت.
3. و در انتها ساعات کاری شبانه قرار دارند که از ابتدای شب است و گاها ممکن است که کارها تا صبح ادامه داشته باشند که در این شرایط اضافه کاری به‌صورت ۲۲ درصد محاسبه و به کارمندان پرداخت خواهد شد.

جدول حقوق و دستمزد سال۹۹

پس از تصویب قانون افزایش حقوقسالانه برای کارگران و کارمندان، پرداختی‌های سال ۹۹ را کارگران حقوق بگیر حداقلی به ۲۶ درصد افزایش داده و سایر کارگران مزدی و روز مزد را ۱۵ درصد افزایش دادند.

که در جدول زیر اقلام زیر مجموعه‌ی حقوق و پرداختی‌های هرکدام را به‌صورت ریز شرح داده ایم. (این جدول بر پایه افزایش حقوق سال ۹۹ تهیه شده است.)

جدول ریز حقوق و دستمزد ۹۹ بر پایه قانون کار

چگونه می توان حقوق اضافه کار را محاسبه کرد؟

با تعیین حقوق منظم خود شروع کنید. حقوق ساعتی خود را در ماشین حساب وارد کنید، همچنین هر ساعت کار معمولی را به دستمزد یک ساعت کار اضافه کنید، مرحله بعدی تعیین تعداد ساعاتی است که به طور معمول در ماه کار می کنید.

با فرض چهار هفته، هر کدام ۴۴ ساعت، می توانید ۱۷۶ ساعت در ماه وارد کنید. (این مبلغ همان دستمزدی است که برای هر ساعت اضافه کاری به کارگر تعلق می گیرد ).
منبع:فراپیام

نصر: مدیرکل پزشکی قانونی آذربایجان شرقی از فوت ۸۱ نفر در اثر حوادث ناشی از کار در استان طی هفت ماهه سالجاری خبر داد و افزود: همگی این افراد، مرد بودند.

به گزارش نصر، دکتر علی صفایی فرد با اعلام این خبر، گفت: این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته که ۵۸ نفر بود، ۲۳ نفر افزایش یافته است.
وی اضافه کرد: در طی این مدت، تعداد ۸۱۰ نفر نیز بر اثر مصدومیت ناشی از حوادث کار به ادارات پزشکی قانونی استان مراجعه کردند که از این تعداد ۱۵ نفر زن و بقیه مرد بودند.
وی گفت: در مهر ماه امسال نیز ۱۰ نفر به علت حادثه کاری فوت کرده‌اند که این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن، هفت نفر کاهش یافته است؛ درطی همین مدت، ۱۲۵ نفر نیز به علت مصدومیت حوادث کاری به ادارات پزشکی قانونی استان مراجعه کردند که دو نفر از آن‌ها زن بودند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یک درصدی را نشان می‌دهد.
به نقل از روابط عمومی پزشکی قانونی آذربایجان شرقی، تعداد کل فوت شدگان حوادث کاری در سال ۹۸ برابر با ۹۶ نفر بود که یک نفر از آنان زن و بقیه مرد بودند و نیز تعداد کل مصدومان حوادث کار مراجعه کننده در سال ۹۸ برابر با ۱۳۲۵ نفر بود که از این تعداد ۳۵ نفر زن و ۱۲۹۰ نفر مرد بودند.

منبع: نصر

بازرس مجمع عالی نمایندگان کارگران کشور معتقد است، با افزایش دوسه‌برابری قیمت‌های موجود در سبد کالاهای اساسی خانوارها و ثابت ماندن درآمد حداقلی، حقوق کارگران باید بازنگری شود.

به گزارش کاماپرس، سال ۹۹ شاید یکی از سخت ترین سالهای زندگی و معاش کارگران بود. تورم اقتصادی از یک طرف و بیکاری های ناشی از بیماری کرونا از طرف دیگر باعث شده دهک های پایین جامعه فشار بیشتری از قبل تحمل کنند. حقوق ۳ میلیونی کارگران کفاف هزینه ها را نمی دهد و خیلی از آنها خواستار افزایش حقوق هستند.

حمیدرضا امام قلی تبار بازرس مجمع عالی نمایندگان کارگران کشور هم معتقد است فشارهای اقتصادی از سنوات قبل و بنا به دلایلی مختلف تاکنون بر دهک‌های پایین جامعه تحمیل شده است و دستمزد نیاز به بازنگری دارد.

امام‌قلی‌تبار درباره مشکلات کارگران می گوید:« در سال ۹۹، اقتصاد و معیشت اقشار آسیب‌پذیر جامعه به‌خصوص کارگران زحمتکش و بی‌ادعای این سرزمین دستخوش تغییرات اساسی شده است.اگرچه در سال‌های گذشته به‌دلیل وجود ساختارهای غلط و چینش و انتخاب مسئولین اقتصادی و اجتماعی ناکارآمد و نیز برنامه‌ریزی‌های بدون کارشناسی حتی در نبود تورم شدید و کرونا هم شرائط اقتصادی برای دهک‌های پایین جامعه تعریفی نداشته است اما با تثبیت شرایط قبل و وجود دو مورد فوق، وضعیت جامعه کارگری از قبل بحرانی‌تر شده است.»

بازرس مجمع عالی نمایندگان کارگران کشور در ادامه به تسنیم می گوید:« کشورمان با تورم بسیار بالا و نرخ دستمزد نسبتاً پایین در مقایسه با کشورهای دیگر، استانداردی جدید در زندگی اقشار آسیب‌پذیر جامعه خود تعریف کرده است و آن جنگیدن برای زنده ماندن جایگزین کار برای زندگی کردن شده است که در زمان حاضر بزرگترین هدف جامعه کارگران کشورمان را تشکیل می‌دهد.

در این میان به‌لطف بی‌تدبیری مسئولین مرتبط، هزینه یک خانوار رکورد ده‌میلیون‌تومانی را درنوردیده در حالی که درآمد یک خانوار کارگری به حداکثر سه میلیون تومان رسیده است، ادامه فرآیند این‌چنینی باعث گردید در شرایط فعلی تک تک اقلام مصرفی خانوار از سبد معیشت کارگران خارج شود، زیرا زمانی که همه حقوق و مزایای آنها صرف تأمین هزینه اجاره مسکن آنها که آن هم صرفاً محل خواب می‌شود، دیگر مبلغی برای پوشش مابقی اقلام مورد نیاز آنها وجود ندارد.»

امام قلی تبار در ادامه می گوید:«می‌توان گفت اگر بازنگری در دستمزد کارگران در شورای‌عالی کار و نیز اعطای کمک‌های بلاعوض و نیز تأمین اقلام مورد نیاز کارگران توسط دولت انجام شود، ذره‌ای از مشکلات معیشتی کارگران کشورمان حل می شود. اما متأسفانه دولت و مجلس به‌بهانه‌های مختلف و یا نبود بودجه از وظیفه خود سر باز می‌زنند.»

منبع: کاما

نان و پنیر با آوای محزونِ «ملاممدجان»/ زندگی با ماهی یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان/ ماه‌هاست گوشت نخورده‌ایم!

باربران بازار در شرایط بحرانی به سر می‌برند و سطح درآمد آنها نسبت به گذشته، نصف شده است. نه تنها درآمد این گروه شغلی نصف شده بلکه هزینه‌های زندگی نسبت به گذشته، چند برابر شده است. تداوم این اوضاع، باربران، دادن‌زن‌ها و همه کارگران غیررسمی بازار را با دنیایی از بحران مواجه خواهد کرد؛ بحران‌هایی که لاینحل به نظر می‌رسند...

به گزارش خبرنگار ایلنا، وقتی به دل جامعه می‌زنیم، با انسان‌های رنگارنگ روبرو می‌شویم که هرکدام دنیای قشنگ خودشان را دارند. آدم‌هایی که با نژاد، تفکر و سطح رفاهی متفاوت برای ارتزاق و کسب روزی تلاش می‌کنند و هرکدام روی به شغلی آورده‌اند. برخی از افراد جامعه، دلی پر از درد و رنج دارند و از ناملایمات روزگار برای کسب روزی می‌گویند. این آدم‌ها، سفره دل خود را می‌گشایند و از مشکلات غم نان و ارتزاق می‌گویند.

اهالی فراموش شده‌ی بازار

اگر به بازار بزرگ بازار تهران سری زده باشید، به طور قطع چرخ‌دستی‌های کوچک و بزرگی را در گوشه و کنار بازار دیده‌اید. ممکن است، باربری را دیده باشید که بار با حجم انبوه را روی چرخ دستی خود گذاشته است و این وسیله را به جلو می‌راند. حمل بار با چرخ‌دستی، تنها روش حمل بار رایج نیست، گاهی مردی خمیده را در بازار دیده‌ایم که حجم انبوه و سنگینی از بار را روی دوش خود حمل می‌کند و برای تکه‌ای نان می‌جنگد.

روزهای پایانی آذر آخرین ماه از فصل پاییز است. اگرچه آسمان گرفته و هوا سرد است ولی جو بازار به شدت گرم است و شور و هیجان مردم برای خرید اجناس مورد نیازشان احساس می‌شود. گویا در بازار از کرونا خبری نیست یا مردم ترسی از این ویروس مرگبار ندارند. بسیاری از مردمی که برای خرید کردن به بازار آمده‌اند ماسک بر صورت دارند ولی باربران بازار ماسک ندارند.

برخی از کارگران در گوشه و کنار بازار در انتظار مشتری هستند، وقتی به چهره آنها نگاه می‌کنی، غمی نهفته در چهره آنها وجود دارد. برخی نیز به یک نقطه زل زده‌اند و غرق در افکار خودشان هستند، شاید به مشکلات زندگی و معیشت خود فکر می‌کنند. برخی از باربران هم در گوشه‌ای روی چرخ خود نشسته‌اند یا با یکدیگر گفتگو می‌کنند و گاهی صدای خنده‌ بلند آنها شنیده می‌شود. در میان هیاهوی بازار، چرخ‌دستی‌های بزرگ و کوچکی در حال رفت و آمدند و خرید‌های مردم را جابه‌جا می‌کنند.

درآمد کودکان باربر از بزرگسالان کمتر است

در یک گوشه، فارغ از هیاهوی بازار، ۵ کودک و نوجوان روی زمین نشسته‌‌اند و چرخ‌دستی آنها در کنارشان خودنمایی می‌کند. سفره نان و پنیری مرکز این حلقه دوستانه شده و گروه پنج نفره دور آن نشسته‌اند. این گروه با شادی عجیبی ترانه «ملا‌ممد جان» را می‌خواندند و دست می‌زنند.

این گروه، با لحنی مظلومانه می‌گویند: تو رو به خدا از ما عکس نگیر. دوربین را درون کیف می‌گذارم و از آنها می‌‌پرسم که چند سال دارند؟ جوان‌ترین این جمع، کودکی ۱۰ ساله و بزرگ‌ترین آنها نوجوانی ۱۶ ساله است. با هم پسرعمو هستند و حدود ۳ سال است برای کار به ایران مهاجرت کرده‌اند. پس از ورود به ایران، مشغول به حمل بار در بازار هستند.

سعید، نوجوان ۱۶ ساله و بزرگ‌ترین فرد این گروه؛ صدایی دورگه دارد و صحبت خود را اینطور آغاز می‌کند: بزرگ‌ترها نسبت به بچه‌ها درآمد بیشتری دارند ولی من و پسرعموهایم، روزانه حدود ۶۰ تا ۸۰ هزار تومان درآمد داریم. نه تنها ما، بلکه تمام بچه‌های هم سن و سال ما نیز همین درآمد را دارند. مردم حاضر هستند پول زیادی برای خرید کردن، خرج کنند ولی برای حمل بار، خسیس می‌شوند. مردم حاضر نیستند کمی بیشتر به ما پول بدهند، انگار می‌خواهند جان بدهند! ما برای حمل هر بار حدود ۵ تا ۲۰ هزار تومان دریافت می‌کنیم.

او در ادامه می‌گوید: زمانی‌که بازار تعطیل شد، زباله‌گرد شدیم اما موقت بود، فقط برای اینکه گرسنه نمانیم.

این نوجوان از محل سکونت خود و پسرعموهایش می‌گوید: ما یک اتاق در محله «خاک سفید» اجاره کرده‌ایم و با دو نفر دیگر در یک اتاق زندگی می‌کنیم. ماهیانه ۷۰۰ هزار تومان اجاره پرداخت می‌کنیم. یکی از دوستان پدرم اتاق را برای ما اجاره کرد. ما در خانه حمام نداریم. سعید فقط یک خواسته دارد: مردم با ما مهربان‌تر باشند.

درآمد باربران مشخص نیست

تنها مهاجران نیستند که به شغل باربری در بازار اشتغال دارند. «کاک»‌های فراوانی در بازار دیدم که لباس قوم خود یعنی کردزبان‌ها را بر تن داشتند و برای نان تلاش می‌کردند. هرکدام از کردزبانان بازار، داستان متفاوتی داشتند ولی سرگذشت زندگی « کاک فواد» از دیگران جذاب‌تر بود.

چهره‌ای آفتاب‌سوخته دارد و دستانش پینه بسته و ۶۰ ساله است. پینه دستانش حاکی از تلاش فراوان او برای تامین معیشت خانواده‌اش است؛ این پینه‌ها از سختی راه حکایت دارد. مردی خندان و مهربان است و با حوصله به پرسش‌ها پاسخ می‌دهد. وقتی می‌خندد، جای خالی دندان نیشش در دهانش مشخص می‌شود. سال‌هاست، به همراه خانواده‌ ۶ نفره‌اش به تهران آمده است. اگرچه مدت زمان زیادی از آمدن او به این شهر می‌گذرد ولی بازهم به سختی فارسی صحبت می‌کند.

کاک فواد درباره باربران بازار می‌گوید: این روزها یعنی پس از تعطیلی دو هفته‌ای کرونا، بازار کمی رونق گرفته و زندگی در بازار جریان دارد. من نمی‌توانم بگویم که هرکدام از ما چقدر درآمد داریم ولی به طور قطع درآمد ما ناچیز است. برخی از باربران حدود ۵۰ و برخی تا ۱۲۰ هزار تومان روزانه کار می‌کنند. مزد دریافتی به زور بازو هم بستگی دارد، جوان‌ترها نیروی جوانی دارند پس بیشتر کار می‌کنند. نه تنها زور بازو مهم است، بلکه مقدار مسافت طی شده نیز در دستمزد دریافتی ما تاثیرگذار است.

فواد با خنده گفت: وقتی می‌خواهیم دستمزد خود را دریافت کنیم، گاهی با مشکلات زیادی روبرو می‌شویم. گاه برخی مشتری‌ها حاضر نیستند حق ما را پرداخت کنند. من کارگر با صاحب بار برای مبلغی توافق می‌کنم ولی وقتی بار را حمل می‌کنم، مبلغ کمتری پرداخت می‌کند. برخی هم پول خرد جیب‌هایشان را به عنوان دستمزد به ما می‌دهند. البته همه اینگونه نیستند، برخی بخشنده هستند و انعام خوبی علاه بر دستمزد به ما می‌دهند.

فواد سال گذشته نهار و صبحانه را در بازار تهیه می‌کرده است و به گفته خودش دو وعده غذایی با کیفیت داشته است ولی این روزها تنها یک وعده غذایی در بازار غذا می‌خورد. او می‌گوید: بدون استنثا من صبحانه و نهار را از بازار تهیه می‌کردم و هیچ مشکلی برای تامین آن نداشتم ولی در حال حاضر فقط در بازار نهار می‌خورم و غذای خودم را از خانه می‌آورم.

او می‌گوید: سال گذشته، شرایط بهتری داشتم. تابستان ۹۸،‌ ماهی ۴ میلیون درآمد داشتم ولی در حال حاضر ۲ میلیون تا ۲ میلیون ۳۰۰ هزار تومان درآمد ماهیانه دارم. او می‌گوید به فکر دوران بازنشستگی خود نیز هستم و تا فروردین ماه خودم را بیمه اختیاری کرده بودم، اما این روزها درآمدم ناچیز است و توانایی پرداخت حق بیمه ۶۰۰ هزار تومانی را دیگر ندارم.

فواد در زمان تعطیلی دو هفته‌ای بازار به دلیل محدودیت‌های ایجاد شده، خانه‌نشین نبوده و کارهای خدماتی انجام می‌داده است. به گفته فواد برخی از کسبه و مشتریان بازار از وضعیت و کمی درآمد باربران سوءاستفاده می‌کنند. برخی از بارها حجم زیادی دارد و باربر حق دارد دستمزد بیشتری دریافت کند اما این روزها درآمد آنها کم شده است و برای تامین معاش زندگی به حمل بار با دستمزد پایین تن می‌دهند.

او توضیح می‌دهد: سال گذشته، اگر باری با حجم زیاد را به مبلغ ۲۰۰ هزار تومان حمل می‌کردیم همان حجم از بار را در این روزها با مبلغ ۶۰ هزار تومان جابه‌جا می‌کنیم. مردم به این فکر نمی‌کنند که همه چیز گران شده و هزینه‌های زندگیِ ما هم افزایش یافته است.

او در خیابان «کمالی» سکونت دارد و مستاجر است. اگرچه خانه او استیجاری است ولی اجاره بهایی برای خانه پرداخت نمی‌کند. حدود دو سال است در خانه «ننه سلما» با خانواده‌اش زندگی می‌کند. کاک فواد توضیح می‌دهد: صاحب خانه‌ام در محله ما سکونت ندارد و در محله‌های از ما بهتران زندگی می‌کند. این خانه روزی من بود؛ ننه‌سلما برای خرید به بازار آمد، بارهای او را تا نزدیکی اتوموبیلش بردم و در صندوق گذاشتم. چندین مرتبه، بار او را حمل کردم و از شرایط خودم برای او گفتم. لطف و مهربانی او شامل حال من شد و خانه‌اش را در اختیار من و خانواده‌ام قرار داد. پیش از اینکه به خیابان کمالی بروم، در محله «اتابک» سکونت داشتم.

او تقاضایی از مردم دارد: ما نیازمند صدقه نیستیم و نان بازوی خود را می‌خوریم. چرا برخی از مردم وقتی می‌خواهد دستمزد ما را پرداخت کنند، تصور می‌کنند که صدقه می‌دهند؟!

به گفته کاک فواد، باربری پیر و جوان نمی‌شناسد، کودک ۸ ساله تا پیرمرد ۷۰ ساله در بازار مشغول به کار هستند و برای روزی خود تلاش می‌کنند.

ما مسن‌ترها هم زندگی و خرج داریم

پس از راسته طلافروش‌ها، کمی از شور و هیجان بازار کم می‌شود. باربران زیادی در کنار ایستاده‌اند و ظرف کوچک غذای خود را در دست گرفته‌اند و نهار می‌خورند. برخی هم روی چرخ‌های دستی خوب دراز کشیده‌اند انگار در برابر سرما مقاوم هستند. چنان عمیق خوابیده‌اند که به سردی هوا و سروصدای بازار بی‌تفاوت هستند. سنگینی بار و صبح زود بیدار شدن، همه عواملی برای خواب شیرین باربران بازار است.

پیرمردی، چرخ دستی کهنه‌ خودش را با دستانی که ردپای هزاران تجربه و خاطره روی آن جا مانده بود، به جلو می‌راند. کلاه مشکی‌رنگ کاموایی بر سر دارد و آن را تا روی ابروهایش پایین کشیده. سرما در جان او نفوذ کرده و کمی می‌لرزد.

پیرمرد باربر ۷۰ سال دارد و خودش را محمد معرفی می‌کند. سفره دلش را باز می‌کند: سال‌ها قبل کارگر ساختمانی بودم ولی در این روزها برای درآمد خانواده‌ام بار حمل می‌کنم. درآمد من نسبت به جوان‌ترها خیلی کمتر است. این روزها، ۱ میلیون تا ۱ میلیون ۵۰۰ هزار تومان درآمد دارم. اهالی بازار معتقدند من مثل جوان‌ها زور بازو ندارم به همین دلیل بار با حجم کمتری به من می‌دهند. بازاری‌ها و مردم نمی‌دانند وقتی پا به سن بگذاریم، خرج و برج خانواده بیشتر می‌شود. دو نوه به نام‌ها‌ی «آروین» و «تینا» دارم که در خانه من و مادربزرگشان زندگی می‌کنند. پدر آنها یعنی پسرم از همسر خود جدا شده و در عسلویه کار می‌کند.

محمد درباره مزد دریافتی خود می‌گوید: نمی‌توانم مبلغ مشخصی به شما بگویم. مسافت، حجم بار و کَرَم و بخشندگی صاحب بار در مزد دریافتی ما تاثیر دارند. من از ۵ هزار تومان تا ۴۰ هزار تومان برای حمل بار دریافت می‌کنم. گذران زندگی در این روزها سخت است، درآمد ما کمتر از دو میلیون تومان در ماه است ولی خرید مایحتاج روزانه زندگی بیشتر از درآمد ما است.‌ تابستان گذشته ۲ میلیون تومان درآمد داشتم.

محمد می‌گوید: من همیشه نهار را از خانه می‌آورم، چه امسال و چه سال‌های گذشته، توانایی خرید غذا از رستوران را ندارم.

او مایحتاج زندگی خود را در سال گذشته، با مبلغ یک میلیون تومان تهیه می‌کرده است ولی این روزها با افزایش قیمت سبد معیشت خانواده، تامین هزینه‌های زندگی با درآمد ۱ میلیون و پانصد هزار تومانی میسر نیست. این باربر می‌گوید: هزینه‌های زندگی به شدت افزایش یافته است، حدود دو ماه است که خانه رنگ گوشت را ندیده است.

محمد در زمان تعطیلی دو هفته‌ای بازار، در خیابان دستفروشی می‌کرده که درآمد ناچیزی داشته است. او به سادگی می‌گوید: اگر نیاز نداشتیم هرگز باربری نمی‌کردیم.

ما از تامین اجتماعی بی‌مهری می‌بینیم

حسین جوانی ورزیده و قد بلند است ولی زیر سنگینی بار، قامت کشیده‌ی او خم شده است. بار را روی زمین می‌گذارد و نفسی چاق می‌کند. جوان کمر خم شده خود را راست می‌کند و در پاسخ به اینکه «چرا مثل بیشتر باربران بازار چرخ دستی ندارد؟» می‌گوید: حمل بار در کوچه‌های تنگ بازار به وسیله چرخ‌دستی غیرممکن است. بنابراین، ترجیح می‌دهم بار را روی کولم قرار دهم و آن را به مقصد موردنظر مشتری برسانم. وقتی می‌توانم در این شرایط درآمد بیشتری داشته باشم، چرا با چرخ بار حمل کنم.

حسین اهل سیستان است و به دلیل نرخ بالای بیکاری در سیستان، به تهران مهاجرت کرده است. حسین می‌گوید: من ۳۰ ساله هنوز نیروی جوانی دارم و تا زمانی که بتوانم از نیروی جوانی خودم استفاده می‌کنم.

حسین به همراه دو نفر از دوستانش در محله «سرآسیاب» زندگی می‌کنند و تمامی آنها در بازار، باربر هستند. خانه ما اجاره‌ای است و ماهیانه مبلغ ۱ میلیون تومان برای اجاره‌بها پرداخت می‌کنیم. این روزها، سطح درآمد ما کاهش یافته و روزانه کمتر از ۱۰۰ هزار تومان درآمد دارم. تابستان گذشته شرایط بسیار خوبی داشتم، نه تنها درآمدم زیاد بود بلکه توانایی پس‌انداز هم داشتم. تابستان ۹۸، درآمد ماهیانه او۳ تا ۴ میلیون تومان بوده ولی در این روزها به سختی مایحتاج روزانه خودش را تامین می‌کند.

حسین هم درباره وعده‌های غذایی خود می‌گوید: من همیشه غذای خودم را از رستوران تهیه می‌کردم ولی با درآمد فعلی خود نمی‌توانم این کار را بکنم. من و دوستانم ناهار و صبحانه را دور هم می‌خوریم تا هزینه کمتری متحمل شویم. ما در یک سال گذشته، ۴ بار گوشت خریده‌ایم.

او در زمان تعطیلی دو هفته‌ای بازار، خانه‌نشین بوده است و از پس‌انداز گذشته‌اش ارتزاق می‌کرده است.

حسین لبریز از گلایه‌ها و نامهربانی‌هایی است که از تامین اجتماعی دیده است: «بارها برای بیمه تلاش کرده‌ام اما مشمول قانون بیمه باربران نشده‌ام. هر بار که برای بیمه اقدام کرده‌ام با بهانه‌های مختلف از سوی تامین اجتماعی مواجه می‌شوم. بسیاری از باربران بازار تحت پوشش بیمه نیستند.»

ما دادزنیم، پادو نیستیم

ساعت ۲ بعدازظهر، بازار نسبت به قبل از ظهر شلوغ‌تر شده و جمعیت بیشتری در بازار حضور دارند. مردم در تکاپو هستند جنس مورد نظر خود را با قیمت مناسب‌تری تهیه کنند. در این میان، گروهی تلاش می‌کنند توجه مردمی که برای خرید به بازار آمده‌اند را به برخی از مغازه‌ها جلب کنند.

محسن لباس قرمز بر تن دارد و در میان جمعیت حرکت می‌کند. دست‌هایش را در هوا تکان می‌داد و با شور و حرارتی وصف ناشدنی فریاد می‌زد: «لباس! لباس! خانم‌های محترم بفرمایید بفرمایید». او هم مثل دیگر کارگران بازار سرگذشت عجیبی دارد و مزد بسیار کمی برای کارش دریافت می‌کند.

دستمزد دادزن‌های بازار ناچیز است و کفاف تامین معیشت زندگی را نمی‌دهد. محسن می‌گوید: درآمد ما متفاوت است، برخی از ما دریافتی ثابت دارند که این مبلغ حدود ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است، برخی نیز با توجه به فعالیت خودشان، مبلغی به عنوان پورسانت فروش دریافت می‌کنند. تصور نکنید این پورسانت خیلی زیاد است در نهایت این مبلغ ۳۰۰ هزار تومان می‌شود. مبلغ یک دادن زن با پورسانت دریافتی کمتر از ۲ میلیون تومان است.

محسن مشکل جسمانی دارد و توانایی کار سخت را ندارد؛ می‌گوید: مجرد هستم و در خانه پدرم زندگی می‌کنم اما دادزنانی را می‌شناسم که با این دستمزد، خانواده ۳ یا ۴ نفره خود را مدیریت می‌کنند.

او تحت پوشش بیمه است و عنوان شغلی او «پادو» است. او می‌گوید: بسیاری از دادزن‌های بازار تحت پوشش تامین اجتماعی نیستند و در این روزها به سختی زندگی خود را اداره می‌کنند. ما بیمه واحدی نداریم و به همین دلیل به عنوان پادو معرفی می‌شویم.

یک روز شغلی در بازار به پایان نزدیک می‌شود و گاری‌ها و آدم‌ها به سمت استراحت روانه می‌شوند. شکی نیست که باربران بازار در شرایط بحرانی به سر می‌برند و سطح درآمد آنها نسبت به گذشته، نصف شده است. نه تنها درآمد این گروه شغلی نصف شده بلکه هزینه‌های زندگی نسبت به گذشته، چند برابر شده است. تداوم این اوضاع، باربران، دادن‌زن‌ها و همه کارگران غیررسمی بازار را با دنیایی از بحران مواجه خواهد کرد؛ بحران‌هایی که لاینحل به نظر می‌رسند...

ایلنا